De Krachtenkaart Circulaire economie, die eerder vorig jaar werd gepubliceerd, wordt gebruikt als Europees position paper. Samen met het Huis van Nederlandse Provincies (HNP) is nu een Engelstalige versie opgemaakt. Het position paper geeft naast een overzicht van de provinciale kansen op het gebied van circulaire economie ook een aantal vragen aan Brussel weer. Met deze lobbyboodschap willen de Nederlandse provincies de circulaire economie bevorderen. Dit is immers een voorwaarde om de EU-doelstellingen voor klimaatneutrailiteit in 2050 te behalen en het verlies van biodiversiteit te stoppen. Provincies zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor de uitvoering van deze afspraken. In het position paper staan vijf handreikingen van de gezamenlijke provincies op het gebied van circulaire economie:
- Circulariteit moet een geïntegreerd onderdeel worden van alle interne en externe activiteiten van de provincies. Dit geldt ook voor aanbestedingen en het inkopen van producten en/of diensten. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan moeten de provincies dit kunnen verantwoorden.
- Er wordt een toolkit “Circulaire economie en een omgevingsvisie” ontwikkeld om te kijken hoe circulariteit geïntegreerd moet worden in beleid. Onderzoek zal uitwijzen welke richtlijnen hieraan kunnen bijdragen.
- Regionale, circulaire ecosystemen moeten in kaart worden gebracht en worden versterkt. Provincies moeten hun rol als verbinder en facilitator gebruiken om zo de circulaire transitie te versnellen en de draagkracht voor deze transitie binnen de samenleving te vergroten.
- Lokale en regionale bedrijven moeten worden ondersteund in het maken van de circulaire transitie door middel van stimuleringsprogramma’s. Vooral het mkb moet betere toegang krijgen tot financiering voor deze transitie, evenals technische ondersteuning. Provincies willen samen met de Rijksoverheid een programma creëren om dit te bewerkstelligen.
- De provincies werken aan een instrument waarmee ze de ontwikkelingen van de circulaire transitie in regio’s kunnen meten.
Europese ondersteuning
Waar Nederlandse provincies een grote verantwoordelijkheid hebben om de circulaire transitie door te zetten, is ondersteuning van de EU nodig om dit te bewerkstelligen. Hiertoe verzoeken de Nederlandse provincies de EU een gelijk speelveld te creëren, op zes manieren:
- De EU moet met een regionaal perspectief kijken naar de circulaire transitie, door regionale stakeholders te ondersteunen, regionale ontwikkelingen in zich op te nemen en het beleid hierop aan te passen. Door met de regio’s mee te denken, kunnen deze effectiever hun circulaire strategie uitdragen.
- Om de circulaire transitie uit te dragen, moeten de kansen voor circulaire producten en diensten om de markt te halen, worden vergroot. Zo hopen de provincies op een gelijk speelveld. Verder moet de EU het circulair gebruik van grondstoffen stimuleren.
- De Europese Commissie moet vordering maken met wetgeving rondom afval. Er moet veel meer worden gerecycled en een ophoping van meer afval moet worden voorkomen.
- De EU moet organisaties en regio’s helpen bij het opschalen van hun circulaire initiatieven. De provincies kunnen hier als kickstarter fungeren door stakeholders samen te brengen, maar de EU kan financiële ondersteuning bieden voor het opschalen.
- Om ervoor te zorgen dat de circulaire transitie ook echt plaats vindt, is het aan de EU om de voortgang te monitoren. Regio’s kunnen hierbij helpen door data aan te leveren.
- Er moet coherent en geïntegreerd beleid voor de chemische industrie komen. De transitie binnen deze sector is belangrijk en heeft een impact op regionale ontwikkelingen. De EU kan helpen de regelgeving duidelijker en samenhangender te maken.
Context
Met de publicatie van de Europese Green Deal in 2019 heeft circulaire economie een belangrijke plek gekregen in het EU-beleid voor vergroening en verduurzaming van de Europese economie. Om hier invulling aan te geven, presenteerde de Commissie in maart 2020 het Actieplan voor Circulaire Economie. Hierin geeft de Commissie aan dat met de transitie van de EU naar een circulaire economie de druk op natuurlijke of primaire grondstoffen zal verminderen en zal leiden tot duurzame groei en de creatie van nieuwe banen. Ook in 2022 ligt het zwaartepunt bij de verdere uitwerking van het actieplan. Om aandacht te vragen voor de opgaven van de provincies bij de Europese instellingen, is het van belang dat er een actieve lobby gevoerd wordt en er een positie wordt ingenomen door de provincies.
Meer informatie of vragen?
Femke Boersma, Huis van de Nederlandse Provincies