In Nederland vormen de provincies de bestuurslaag tussen het Rijk en de gemeenten. Nederland telt twaalf provincies:
- Groningen
- Friesland
- Drenthe
- Overijssel
- Flevoland
- Gelderland (grootste oppervlakte)
- Utrecht
- Noord-Holland
- Zuid-Holland (meeste inwoners)
- Zeeland
- Noord-Brabant
- Limburg
Provincies hebben bepaalde bevoegdheden en taken waaronder ruimtelijke ordening, regionale mobiliteit, cultuur en regionale economie. Ook hebben provincies een toezichthoudende rol op waterschappen en gemeenten. Elke vier jaar worden de provinciale statenverkiezingen gehouden. Op dat moment worden de volksvertegenwoordigers van de provincies democratisch verkozen. De statenleden kiezen vervolgens de gedeputeerde staten, het dagelijkse bestuur van de provincie. Het aantal leden van de provinciale staten hangt af van het aantal inwoners dat een provincie heeft. Een keer in de vier jaar kiezen de provinciale staten de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. De commissaris van de Koning is de voorzitter van de provinciale staten.
Provincies houden zich met veel verschillende zaken bezig. Je kan hierbij denken aan onderwerpen als:
- Ruimtelijke ordening
- Water
- Wonen
- Verkeer en vervoer
- Regionale economie
- Milieu
- Recreatie
- Natuur, agrarische zaken en landschap
- Cultuur
- Openbaar bestuur
- Financiën
- Toezicht op waterschappen en gemeenten
De volksvertegenwoordigers van een provincie zijn Provinciale Staten (PS). Zij controleren het dagelijkse bestuur (Gedeputeerde Staten) en bepalen het beleid van de provincie. Per beleidsveld vormen de Provinciale Staten commissies. Je kan daarbij denken aan bijvoorbeeld een commissie mobiliteit.
Het aantal Provinciale Statenleden is afhankelijk van de hoeveelheid inwoners van de provincie. Zuid-Holland heeft bijvoorbeeld meer leden dan Drenthe.
Sinds 2003 bestaat er een scheiding tussen bestuur en volksvertegenwoordiging. Daarom kunnen vertegenwoordigers niet tegelijkertijd gedeputeerde en Statenlid zijn. Daarbij kunnen ook andere mensen dan Statenleden gedeputeerde worden. Voorheen werden de gedeputeerde uitsluitend uit de Statenleden gekozen.
Een keer in de vier jaar kiezen de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Dit gebeurt vlak na de provinciale verkiezingen. Indirect voeren burgers daardoor invloed uit op de indeling van de Eerste Kamer.
Wil je meer weten over provincies? Bekijk dat dé handleiding over provincies! Hierin staan op alfabetische volgorde alle namen, organisaties en begrippen uitgelegd gerelateerd aan provincies.