Agrarisch natuur- en landschapsbeheer: onmisbare schakel tussen natuurherstel en toekomstbestendige landbouw
Gepubliceerd op: 06 november 2025
De gezamenlijke provincies, gemeenten en waterschappen (IPO, VNG en Unie van Waterschappen) zien agrarisch natuur- en landschapsbeheer als een onmisbare schakel in de samenhang tussen de bouwsteen Natuur en de bouwsteen Emissiereductie landbouw.
De natuur in Nederland staat onder druk. Dat heeft directe gevolgen voor de vergunningverlening, met vertraging in onder meer woningbouw, landbouw en energietransitie. De grote opgaven voor natuurherstel en vermindering van stikstof vragen om integrale en gebiedsgerichte oplossingen om Nederland van het slot te halen. De gezamenlijke provincies, gemeenten en waterschappen (IPO, VNG en Unie van Waterschappen) zien agrarisch natuur- en landschapsbeheer als een onmisbare schakel in de samenhang tussen de bouwsteen Natuur en de bouwsteen Emissiereductie landbouw. Het hoort bij landbouw en natuur: een aanpak die herstel en versterking van biodiversiteit verbindt met duurzaam ondernemerschap in het landelijk gebied.
“We kiezen niet tussen natuur of economische ontwikkeling – we kiezen voor beide. Alleen met sterke natuur kunnen we bouwen aan een leefbaar en economisch krachtig Nederland. En daar hebben we de boeren heel hard bij nodig.” aldus Mirjam Sterk namens de samenwerkende provincies.
In nauwe samenwerking met BoerenNatuur en haar collectieven wordt agrarisch natuur- en landschapsbeheer al op grote schaal ingezet. Boeren dragen daarmee onder andere bij aan het versterken van soortenrijke gras- en akkerlanden, het beschermen van weide- en akkervogels en het realiseren van de ambitie uit het Klimaatakkoord om 10% groenblauwe dooradering in het landelijk gebied te realiseren. Maar er is meer nodig.
“Agrarisch natuur- en landschapsbeheer is het cement tussen landbouw en natuur. Collectieven en boeren laten elke dag zien dat natuur en landbouw prima samen kunnen gaan. Deze bouwsteen bekrachtigt de structurele bijdrage van het ANLb aan een toekomstbestendige landbouw én natuur, vanuit vrijwilligheid, vakmanschap en ondernemerschap,” aldus Marije Klever.
In deze bouwsteen maken BoerenNatuur, IPO, VNG en de Unie van Waterschappen afspraken over extra investeringen waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de opgave van herstel en versterking van de natuur. Tegelijk bieden de afspraken boeren perspectief op een meer diverse toekomstbestendige bedrijfsvoering, met een maatschappelijk gedragen rol in natuur en landschapsbeheer.
Om deze bijdrage te laten beklijven én groeien, is het noodzakelijk dat:
Structurele, adequate en langjarige financiering van agrarisch natuur en landschapsbeheer wordt geborgd
Aanvullende inzet gericht is op de groei naar ten minste 195.000 hectare agrarisch natuurbeheer in 2030 en extra inzet aantoonbaar bijdraagt aan herstel van de biodiversiteit in het landelijk gebied.
Vrijwillige deelname aan agrarisch natuur- en landschapsbeheer gevrijwaard blijft van aanvullende juridische verplichtingen.
Regionale beheerafspraken worden mogelijk gemaakt in provinciale natuurbeheerplannen, als onderdeel van integrale gebiedsopgaven.
Samenwerking rond Natura 2000-gebieden wordt versterkt via specifiek instrumentarium voor overgangszones, waarin natuurherstel en landbouwverduurzaming hand in hand gaan.
Wij vragen het Rijk om, samen met ons en BoerenNatuur, de benodigde randvoorwaarden voor een robuust, effectief en schaalbaar stelsel voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer uiterlijk begin 2026 vast te leggen. Alleen dan kunnen we de natuur herstellen en duurzaam beheren op een manier die boeren perspectief biedt en bijdraagt aan een veerkrachtig landelijk gebied.
